اختلال اسکیزوفرنی

اختلال اسکیزوفرنی چیست ؟ اسکیزوفرنی گروهی از اختلالات که در آنها شخصیت به کلی در هم می ریزد واقعیت تعریف می شود و شخص از داشتن کارکرد در زندگی روزمره در می ماند اسکیزوفرنی نام دارند. اسکیزوفرنی در همه ی فرهنگ ها دیده می شود حتی در فرهنگ ها یی که گرفتار استرس ها و تنش های تمدن صنعتی نشده اند، و حداقل ۲۰۰ سال است گریبانگیر بشر شده است. این اختلال حدود ۱٪ جمعیت را گرفتار می کند، میزان بروز آن در زن و مرد یکسان است و معمولا در اواخر نوجوانی تا اوایل بزرگسالی آشکار می شود (شروع آن در غالب موارد بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی است).

کسانی که برچسب اسکیزوفرنی به آنان داده می شود معمولا چند ماه و گاهی چند سال باید در بیمارستان بستری شوند؛ و در هر دوره زمانی نیمی از تخت های بیمارستانهای روانی را اشغال کرده اند و بخش بزرگی از بیماران سرپایی هستند . بروز بیماری اسکیزوفرنی در مواردی به صورت تدریجی است به این ترتیب که شخص رفته رفته رفتارهای نامناسب و انزوا گزینی بیشتر و بیشتری نشان می دهد. در موارد دیگری آغاز بیماری ناگهانی و یک باره است و به صورت آشوب و آشفتگی هیجانی و گمگشتگی شدید آشکار می شود؛ به عنوان عوامل آشکارساز این دوره ی توفانی معمولا شخص مدتی گرفتار استرس و تنش و انزوا گزینی، و اشتغال فکر به خود و احساس ناامنی است.

مشخصات اسکیزوفرنی

نشانه های این بیماری صرف نظر از اینکه ناگهانی آشکار شود یا به تدریج بسیار متعدد و گوناگون است. ویژگی های اصلی اسکیزوفرنی را در دسته های زیر می توان خلاصه کرد . هر چند لزوما در هر کسی که این اختلال برای او تشخیص داده می شود همه ی این علایم آشکار نمی شود.

اختلال فکر و توجه

در اسکیزوفرنی، هم فرایند تفکر اختلال پیدا می کند و هم محتوای فکر. نوشته ی زیر به قلم بیمار اسکیزوفرنی نشان میدهد درک تفکر اسکیزوفرنیایی تا چه اندازه دشوار است.

اگر اشيا با چرخش کشاورزی با سطوح در نگاه ها بچرخد و از لحاظ زمانی با هر چیزی میزان شود؛ من به یک رشته مدارک قبلی اشاره می کنم که در اظهار نظرهای پیشینم واقعيت های وارسی شده ای بودند و چیزی دیگر هم هست که مربوط می شود به دخترم که قسمت پایین گوش راستش پهن است، و اسمش مری لو است. بخش عمدهی انتزاع ناگفته و ناکرده مانده در این شربت ساخته شده از شیر، و آنهای دیگر ناشی می شود از اقتصاد، مشتقات، کمک هزینه، ورشکستگی، ابزارهای ساختمان ها، اوراق بهادار، قرضه های ملی، آت آشغال وقتی، هوا حرفه های دولت در سطح اضمحلال و نیز فیوز ها در دستگاههای الکترونیکی که همه قبلأ حالتهایی بودند نه الزام مستند.

این کلمات و عبارات به طور مجزا معنا دارند اما در ارتباط با یکدیگر فاقد معنا هستند. کنار هم چیدن کلمات و عبارات نا مربوط به هم و تداعیهای ویژه بین کلمات (که گاهی «آشفته گویی» یا «سالاد کلمات نامیده میشود) از مشخصات نوشته ها و گفتار افراد اسکیزوفرنیایی است؛ و بازتابی است از شست شدن یا وا پاشی تداعی ها در شخص، انکر های – شخص از موضوعی به موضوع دیگری می پرد طوری که نا مرتبط به نظر می رسند. سیلان و جریان یافتن کلمات در آنان غالبأ تحت تأثیر صدای کلمات است تا معنای آنها .

هسته ی اصلی اختلال فکر

به نظر می رسد هسته ی اصلی اختلال فکر در اسکیزوفرنی ناتوانی کلی از کنار گذاردن محرکه ای نامربوط باشد. اکثر مردم عادی می توانند توجه و دقت خود را به طور انتخابی بر چیزی متمرکز کنند؛ و از میان انبوه اطلاعات حسی که دریافت می کنند. محرکه ایی را در ارتباط با تکلیف کنونی خود انتخاب کرده سایر محرکها را ندیده بگیرند. اما کسی که دچار اسکیزوفرنی است ظاهرا نمی تواند محرک های نامربوط را کنار بگذارد چنانکه در زیر نمونه ای از گفته های یک بیمار اسکیزوفرنیایی دیده می شود :

نمی توانم حواسم را روی چیزی متمرکز کنم. پراکندگی توجه آزارم می دهد. درگیر گفتگوهای گوناگونی هستم. گویی نوعی گیرنده هستم . صداها به من می رسند اما احساس می کنم مغزم نمی تواند آنها را حل و فصل کند. برایم سخت است حواسم را روی یکی از صداها متمرکز کنم .

احساس ناتوانی در کنترل توجه و دقت و متمرکز ساختن افکار خویش، از اختلال های اصلی تجربه اسکیزوفرنیایی است. این بیماران علاوه بر درگیر بودن با فرایند های فکری درهم ریخته، گرفتار اختلال محتوای فکر نیز هستند.

اختلال محتوای فکر

غالب آنان نسبت به بیمار بودن خود بینش ندارند. در برابر این پرسش که چه مشکلی دارند یا به چه علت بستری شده اند به نظر می رسد درک و شناختی از وضع خود ندارند و کمتر متوجه میشوند که رفتارشان غیرعادی است. این بیماران گرفتار هذیان هم هستند یعنی باورهایی که بیشتر مردم آنها را برداشت غلط از واقعیت به شمار می آورند. رایج ترین هذیان های آنان اعتقاد به تلاش نیروهای خارجی برای کنترل و اداره کردن افکار و اعمال آنها است.

از انواع هذیان های نفوذ یکی هم اعتقاد به پخش و انتشار یافتن افکار شخص است طوری که برای دیگران قابل شنیدن می نماید، تحميل و القای افکار ناشناخته که متعلق به خود شخص نیست در ذهن او، یا احساسات یا اعمالی که نیروی خارجی بر شخص هموار میکند. اعتقاد به اینکه گروهها یا مردمان معینی شخص را تهدید می کنند یا بر علیه او نقشه میکشند نیز در این بیماران شایع است. در بعضی موارد نیز اعتقاد به نیرومندی و اهمیت خویش مطرح می شود . غالب بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی خطری متوجه دیگران نمی سازند، هر چند گمگشتگی و سرگشتگی موجب خطر آفرینی برای خود آنان است.

همچنین مطالعه کنید : ژنتیک مولکولی چیست

اختلال ادراک

اختلال اسکیزوفرنی چیست ؟ غالب کسانی که گرفتار دوره های حاد اسکیزوفرنی هستند گزارش می دهند که دنیا در نظرشان متفاوت می نماید: (صداها بلندتر هستند و رنگها تندتر)، ممکن است احساس کنند بدنشان همان بدن سابق نیست: (دستها بسیار بزرگتر یا بسیار کوچکتر، پاها بسیار دراز، جای چشمها در صورت تغییر یافته). بعضی بیماران نمی توانند خود را در آیینه تشخیص دهند. یا تصویر خود را در آیینه، به عنوان نسخه سوم می بینند.

مهم ترین اختلال ادراک، توهم است یعنی داشتن تجربه های حسی علیرغم فقدان تحریک خارجی یا تحریک کافی. توهم شنیداری (معمولا صداهایی که به شخص می گوید دست به چه کاری بزند یا کارهایش را چطور انجام دهد) رایج ترین توهم شنیداری است. توهم دیداری (دیدن موجودات عجیب و غریب یا موجودات بهشتی) کمتر گزارش شده است. سایر توهم های حسی (بوی بد از بدن خود شخص، طعم سم داشتن غذا احساس فرو رفتن سوزن در بدن) کمتر شنیده می شود

اختلال در جلوه هیجانی

اختلال اسکیزوفرنی چیست ؟ بیماران اسکیزفرنیایی معمولا نمیتوانند پاسخ های هیجانی بهنجار یا مناسب از خود نشان دهند. در موقعیت هایی که بایستی غم و اندوه یا شادمانی نشان دهند. بی اعتنا و بی تفاوت می مانند. مردی ممکن است خبر شود که دخترش گرفتار سرطان شده اما هیچ نوع پاسخ هیجانی از خود نشان ندهد. این کندی یا خموشی هیجانی ممکن است آشوب درونی او را پنهان کند اما به صورت طغیان های خشم جلوه گر شود. ۰
گاهی در بیمار اسکیزوفرنیایی بعضی جلوه های هیجانی دیده می شود که تناسبی با فکرهایی که می خواهد بیان کند یا با موقعیت موجود ندارد بیمار ممکن است در حالی که از رویداد اندوه ناکی سخن می گوید لبخند بر لب داشته باشد. از آنجا که هیجانهای آدمی تحت تأثیر فرایند های شناختی هستند بنابراین چندان شگفت آور نیست که اندیشه ها و ادراکات درهم ریخته، با تغییراتی در پاسخهای هیجانی متناسب همراه شود.

نشانه های حرکتی و جدایی از واقعیت

اختلال اسکیزوفرنی چیست ؟ بیماران اسکیزوفرنیایی غالبأ کارهای حرکتی عجیب و غریب از خود نشان می دهند، ممکن است شکلک در آورند، چهره شان وضعیت عجیبی پیدا کند یا با حرکات انگشتها و دست و بازو حالتهای بدنی معینی را تکرار کنند. بعضی از آنان بسیار برانگیخته و نا آرام می شوند و نظیر وضعی که بیماران شیدایی پیدا می کنند مرتبا این سو و آن سو می روند.

برخی نیز در نهایت کم تحرکی قرار میگیرند و به کلی فاقد پاسخدهی و تحرک می شوند و ساعتها در یک وضعیت بدنی غیرعادی بی حرکت میمانند. ممکن است بیمار با پاهای باز و دستی که به سوی سقف دراز شده ساعتها مجسمه وار یا در بی تحرکی کاتاتونیایی باقی بماند. چنین آدمی که به کلی از واقعیت جدا مانده ممکن است در برابر افکار و تخیلات درونی خود واکنش نشان میدهد.

کاهش توان کار و فعالیت

این بیماران علاوه بر نشانه های یاد شده از انجام کارهای معمولی و عادی روزمره نیز باز می مانند. اگر این اختلال در نوجوانی روی دهد، شخص توان کار و تلاش برای تحصیل را از دست می دهد. مهارت های اجتماعی او و دوستانش کاهش می یابد. بزرگسالان اسکیزوفرنیایی اغلب نمی توانند شغلی پیدا کنند یا به شغلشان ادامه دهند. بهداشت و پاکیزگی شخصی در آنان از بین می رود. از بودن با دیگران اجتناب می کنند. نشانه های بیماری اسکیزوفرنی متعدد و گوناگون است. کوشش برای به دست آوردن تصویری گویا از نشانه های این بیماری با توجه به اینکه بعضی از آنها مستقیما از بیماری ناشی می شوند اما بعضی دیگر واکنش به زندگانی بیمارستانی یا واکنش به داروهای مصرفی هستند. پیچیده و دشوار است