دسترسی سریع

تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون

آیا تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون امکان‌پذیر است؟ اگر به این سؤال برخورد کرده‌اید، پس بدون تردید یا درگیر نگرانی‌های جدی درباره سلامت خود یا عزیزانتان هستید، یا سابقه‌ای از بیماری‌های سرطانی در خانواده‌تان وجود دارد. خوشبختانه با پیشرفت‌های چشمگیر در علم ژنتیک، امروز بخشی از پاسخ این سؤال را می‌توان در آزمایش ژنتیک سرطان جست‌وجو کرد؛ آزمایش‌هایی که می‌توانند با شناسایی جهش‌های ارثی، فرد را پیش از بروز بیماری از ریسک بالقوه آگاه کنند.

برای مثال، آزمایش ژنتیک سرطان تخمدان یکی از پرکاربردترین ابزارهای پیشگیری در زنانی است که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. در این مسیر، آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ژن آزما با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌های توالی‌یابی ژن و تفسیر تخصصی نتایج، در اصفهان بستری علمی و دقیق برای غربالگری، تشخیص زودهنگام و مشاوره تخصصی در زمینه سرطان‌های ارثی فراهم کرده است.

آیا تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون امکان‌پذیر است؟

بله، تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون برای برخی انواع سرطان امکان‌پذیر است، اما با این توضیح که آزمایش خون به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست و معمولاً به‌عنوان ابزار مکمل در کنار سایر روش‌ها مانند تصویربرداری، بیوپسی یا بررسی‌های ژنتیکی به کار می‌رود. آزمایش‌هایی مانند تومور مارکرها، شمارش سلول‌های خونی (CBC)، و تست‌های ژنتیکی سرطان می‌توانند اطلاعات مهمی درباره وجود یا احتمال سرطان ارائه دهند، به‌ویژه در تشخیص‌های اولیه یا پایش درمان. به‌طور خاص، در مواردی مانند سرطان خون، پروستات یا تخمدان، برخی از تغییرات قابل‌تشخیص در آزمایش خون می‌تواند اولین زنگ هشدار باشد.

چه نوع آزمایش‌های خونی برای سرطان استفاده می‌شود؟

۱. تومور مارکرها (Tumor Markers)

تومور مارکرها، مواد شیمیایی یا پروتئین‌هایی هستند که در برخی سرطان‌ها به میزان غیرطبیعی در خون ظاهر می‌شوند. این مارکرها بسته به نوع سرطان، متفاوت هستند. برای مثال، PSA برای سرطان پروستات، CEA برای سرطان روده بزرگ و معده، CA125 برای سرطان تخمدان، CA19-9 برای سرطان پانکراس و AFP برای سرطان کبد استفاده می‌شود. این آزمایش‌ها به‌تنهایی تشخیص قطعی نمی‌دهند، اما در تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون پایش پیشرفت بیماری، بررسی پاسخ به درمان و احتمال عود سرطان نقش مهمی دارند.

۲. CBC (شمارش کامل سلول‌های خونی)

آزمایش CBC، شمارش گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت را نشان می‌دهد و یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های پایه در بررسی‌های بالینی است. در سرطان‌های خونی مانند لوسمی و لنفوم، تغییرات مشخصی در این مقادیر ایجاد می‌شود؛ مثلاً افزایش شدید گلبول سفید یا کاهش شدید پلاکت‌ها. این آزمایش می‌تواند اولین سرنخ‌ها از وجود اختلال خونی یا سرطانی در مغز استخوان را نشان دهد و بیمار را به انجام بررسی‌های تخصصی‌تر هدایت کند.

۳. تست‌های ژنتیکی و مولکولی روی خون

در این نوع آزمایش‌ها، DNA استخراج‌شده از خون مورد بررسی قرار می‌گیرد تا جهش‌ها یا ناهنجاری‌های ژنی مشخص شود. این روش به‌ویژه در تشخیص و پیش‌بینی سرطان‌های ارثی مانند سرطان پستان و تخمدان (BRCA1/2)، سرطان کولورکتال ارثی (HNPCC) و سایر سندرم‌های ژنتیکی مؤثر است. این آزمایش‌ها همچنین در هدف‌درمانی و انتخاب نوع داروهای مؤثر برای سرطان‌های خاص کاربرد دارند. آزمایش ژنتیک سرطان تخمدان از جمله نمونه‌های پرکاربرد این گروه است.

۴. DNA آزاد توموری (cfDNA) و ctDNA

در برخی سرطان‌ها، سلول‌های توموری بخش‌هایی از DNA خود را وارد جریان خون می‌کنند. با تکنولوژی‌هایی مثل توالی‌یابی نسل جدید (NGS)، می‌توان این DNA را شناسایی کرد. این روش‌ها به نام بیوپسی مایع نیز شناخته می‌شوند و برای تشخیص زودهنگام، پایش پاسخ به درمان و بررسی عود بیماری بسیار مفید هستند. هنوز در برخی کشورها به‌صورت محدود استفاده می‌شوند، اما آینده بسیار روشنی در حوزه غربالگری غیرتهاجمی سرطان دارند.

۵. تست‌های عملکردی مرتبط با سرطان (مثلاً LDH یا β2-Microglobulin)

برخی آزمایش‌ها مانند لاکتات دهیدروژناز (LDH) یا β2-Microglobulin در ارزیابی شدت بیماری در سرطان‌های خون و لنفوم‌ها استفاده می‌شوند. افزایش این شاخص‌ها می‌تواند نشان‌دهنده فعالیت بالای تومور، پیشرفت بیماری یا پاسخ ضعیف به درمان باشد و برای تنظیم برنامه درمانی کاربرد دارد.

معرفی بهترین آزمایشگاه برای تشخیص سرطان از طریق آزمایش خون

در میان مراکز تخصصی تشخیص در اصفهان، آزمایشگاه ژنتیک پزشکی ژن آزما به‌عنوان یکی از بهترین و مجهزترین آزمایشگاه‌های ژنتیک شناخته می‌شود. این مجموعه تحت مدیریت دکتر مجید خیراللهی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند NGS (توالی‌یابی نسل جدید) و آنالیز تخصصی ژن‌ها، خدمات جامعی در زمینه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان‌های ارثی و اکتسابی ارائه می‌دهد. ژن آزما با انجام انواع آزمایش‌های خونی مرتبط با سرطان از جمله تست‌های ژنتیکی، تومور مارکرها، cfDNA و مشاوره تخصصی، نقش مؤثری در شناسایی ریسک سرطان، پایش روند درمان، و انتخاب درمان‌های هدفمند ایفا می‌کند و به بیماران و خانواده‌های آن‌ها امکان تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری می‌دهد.