ساختار کروموزوم
ساختار کروموزوم: کروموزومها ساختار بسیار پیچیده‌ای دارند. DNA، یا داکسی ریبونوکلئیک اسید، پایه این ساختار را تشکیل می‌دهد. DNA از دو رشته جفت باز اسید نوکلئیک ساخته شده است.
جفت بازها در DNA عبارتند از:
- سیتوزین
- آدنین
- تیمین
- گوانین
ساختار مارپیچی ایجاد شده توسط دو رشته DNA ناشی از جفت شدن بازهای مکمل در رشته مخالف است. باز آدنین با تیمین و گوانین با سیتوزین مکمل هستند. در سمت مقابل این بازها ستون فقرات فسفات – دی‌اکسی ریبوز قرار می‌گیرند
هنگامی که DNA تکثیر می‌شود، رشتهها از هم جدا می‌شوند و یک آنزیم پلیمراز رشته جدیدی را می‌سازد که با هر کدام از رشته‌های اولیه مطابقت دارد. به این ترتیب، DNA به طور کامل تکثیر می‌شود.
این کار به صورت آزمایشگاهی با یک واکنش زنجیره‌ای پلیمراز یا PCR انجام می‌شود که در آن از آنزیم‌‌های ویژه که در دماهای بالا فعال هستند، برای جدا کردن و تکثیر رشتهها چندین بار استفاده می‌شود، تا نسخه‌‌های زیادی از یک DNA تولید شود. این روش آزمایشگاهی مطالعه هر رشته DNA، حتی کروموزومهای کامل یا ژنوم را بسیار ساده‌تر می‌کند.
بعد از اینکه سلول، DNA را بیان و تکثیر کرد، ممکن است تقسیم سلولی اتفاق بیافتد. این اتفاق در هر دو نوع سلول پروکاریوت و یوکاریوت رخ می‌دهد، اما فقط یوکاریوت‌ها DNA خود را متراکم می‌کنند تا بتوانند تقسیم سلولی را انجام دهند. DNA پروکاریوتی به حدی ساده است که تعداد محدودی پروتئین ساختاری با کروموزوم آن‌ها همراه است. در کروموزوم یوکاریوت‌ها بسیاری از پروتئینهای ساختاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پروتئینهای داربستی
اولین پروتئینها، هیستون‌های هسته هستند. بسیاری از پروتئینهای هیستون منفرد به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک هیستون هسته تشکیل شود. DNA می‌تواند به دور هسته‌های هسیتونی پیچ بخورد و ساختارهای متراکم و پیچ خورده‌ای را ایجاد کند. این ساختار و هیستون مرتبط با آن به عنوان هسته شناخته می‌شوند.این هسته‌های هیستونی مهره‌های روی رشته را تشکیل می‌دهند.
این رشته به دور یک هیستون دیگر، به نام هیستون H1 پیچ می‌خورد و سرانجام الیاف تولید می‌شوند. نوع بعدی پروتئینی که در ساختار کروموزومها قرار دارند، پروتئینهای داربست یا پروتئینهای اسکفولد (Scaffold Proteins) هستند، این پروتئینها شروع به افزایش پیچ خوردگی‌ها و ایجاد ساختارهای پیچیده کروموزومی می‌کنند.
هنگامی‌که کروموزوم باید در حین تقسیم سلولی متراکم شود، پروتئینهای داربست بیشتری فعال می‌شوند و ساختار بسیار متراکم‌تری به کروموزومها می‌دهند در حقیقت، حتی با میکروسکوپ، کروموزومهای منفرد تا نزدیکی اواسط چرخه تقسیم سلولی، هنگامی‌که کروموزوم بسیار متراکم می‌شود، قابل تشخیص نیستند.
جهت مشاهده پیج اینستاگرام مرکز تخصصی ژنتیک پزشکی ژن آزما کلیک کنید.
بدون دیدگاه